سامانه خدمات الکترونیک قضایی
یکی از طرح های بزرگ و مهم دستگاه قضایی که مورد توجه تعداد زیادی از مدیران عالی دستگاه قضا قرار گرفت، ارائه خدمات الکترونیک قضایی بوده است. بی تردید اجرای طرح سامانه خدمات قضایی، گامی مهم در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در دستگاه قضایی و توسعه خدمات الکترونیک در کشور، به شمار می‌رود. اجرای این طرح موجب کاهش ازدحام مردم در مراجع قضایی برای امور مختلف و تسهیل در طرح دعوای آن‌ها می‌شود.
درگاه الکترونیک قضایی در سال ۱۳۹۵ به موجب ماده ۱۷۵ قانون دادرسی کیفری برای حفظ حریم خصوصی و کاهش هزینه‌های خدمات، مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این ماده گفته شده است؛ قوه قضاییه موظف است اوراق قضایی را با استفاده از سامانه های الکترونیکی یا مخابراتی ابلاغ نماید.
افراد جهت طرح دعوا و ثبت شکواییه خود بدون مراجعه به دادسراها و به صورت الکترونیک به دو طریق می‌توانند اقدام نمایند؛
- درگاه خدمات الکترونیک: در این روش پس از ورود به درگاه خدمات الکترونیک یا سامانه ثنا به نشانی adliran.ir جهت ثبت درخواست یا شکواییه خود اقدام می‌نمایند. پس از تکمیل اطلاعات و دریافت کد رهگیری به نزدیک‌ترین دفتر خدمات قضایی مراجعه کرده و بعد از احراز هویت، ارائه مدارک لازم و پرداخت هزینه‌های مربوطه، دادخواست یا شکواییه به مراجع ذی‌صلاح ارسال می‌گردد. کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از طرفین دعوا، وکلای آنان، دفاتر خدمات قضایی و ضابطان قضایی پس از ثبت‌نام در این درگاه می‌توانند از ابلاغیه‌ها، آرای صادره، احکام وضع شده و وضعیت رسیدگی به پرونده و خلاصه آن آگاه شوند. با راه‌اندازی این سامانه دیگر ابلاغ حضوری و ارسال مدارک مربوط به پرونده توسط پست یا مأمور ویژه قضایی انجام نمی‌گیرد.
- دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: در این روش افراد با مراجعه به نزدیک‌ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی با ارائه مدارک و اطلاعت مورد نیاز، دادخواست یا شکواییه خود را تنظیم می‌کنند. متصدی دفتر، مدارک و اطلاعات مورد نیاز را از شخص دریافت کرده و متن دادخواست را تهیه می‌نماید. بعد از وارد کردن تمامی اطلاعات و محاسبه هزینه دادرسی، متصدی دفتر از دادخواست نهایی چاپ کرده و به تأیید فرد شاکی می‌رساند و پس از دریافت هزینه دادرسی به مرجع قضایی صالح ارسال می‌شود.
همانطور که کسب و کار مشتریان ما بیشتر و پیچیده تر می شود، این نیاز به درک مفیدی از محیط کسب و کار جهانی دارد.
نحوه ثبت‌نام در سایت خدمات الکترونیک قضایی
ثبت‌نام در سامانه ثنا یا درگاه خدمات الکترونیک قضایی در دو مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول افراد باید اطلاعات خود را در سامانه وارد کرده و در مرحله دوم برای تأیید اطلاعات و احراز هویت به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایند. البته لازم به ذکر است که هردو مرحله را می‌توان در دفاتر خدمات قضایی انجام داد.
در هنگام ثبت اطلاعات به مدارکی همچون مدارک شناسایی، آدرس پستی معتبر و شماره تلفن همراه نیاز می‌باشد. پس از احراز هویت و تأیید حساب کاربری و تکمیل دیگر مراحل، یک نام کاربری و رمز عبور به فرد اختصاص می‌یابد. با استفاده از این نام کاربری و رمز عبور فرد می‌تواند به سامانه ابلاغ مراجعه کرده و طرح شکایت نماید.
مشاهده یا عدم مشاهده ابلاغیه‌ها و اطلاعاتی که به حساب کاربری فرد ارسال می‌گردد، در سامانه ثبت می‌شود. تمامی ابلاغیه‌ها در سامانه ابلاغ الکترونیک قابل مشاهده می‌باشد.
ارائه انواع خدمات در سامانه الکترونیک قضایی
در سامانه الکترونیک قضایی، بسیاری از خدمات ارائه شده و امکان انجام بسیاری از امور قضایی وجود دارد، از جمله مهم‌ترین و اصلی‌ترین خدمات که در همان ابتدا در این سامانه قابل انجام بود شامل؛
- مطالبه وجه چک
- اتهام صدور چک بلامحل
- ابطال چک
- اعسار از پرداخت محکوم به
- اعسار از پرداخت مهریه
- مطالبه وجه سفته
- اصلاح و ابطال شناسنامه
- مطالبه دیه
- ثبت طلاق توافقی
- صدور گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج
- حضانت
- مطالبه سهم الارث
- ثبت واقعه ولادت
- صدور حکم ورشکستگی
- ابطال مبایعه نامه های مالی و غیر مالی و مالی غیرمنقول و…
این موارد از مصادیق دسته بندی شده در گروه انواع دعاوی از جمله دعاوی مالی، خانوادگی، امور تجاری و شرکت‌ها، اسناد و امور ثبتی، اعسار و تقسیط، امور شهری، اموال و مالکیت، امور حسبی، عقود و تعهدات آرای محاکم قضایی و غیرقضایی، داوری و سایر دعاوی می‌باشد.
اطلاع از وضعیت پرونده قضایی
با ورود به سامانه افراد می‌توانند از آخرین وضعیت و روند پرونده قضایی خود مطلع شوند. بدین منظور کافی است شماره، ردیف فرعی و رمز شخصی پرونده قضایی خود را در سامانه وارد کنند. این موارد را می‌توان از شعب معتبر رسیدگی‌کننده دریافت نمایند. این درگاه خدمات زیر را نیز ارائه می‌دهد؛
- ارائه و پیگیری دادخواست
- ارائه و پیگیری شکواییه
- ارائه و پیگیری درخواست عفو
- ارائه و پیگیری لایحه
- محاسبه هزینه دادرسی
- محاسبه هزینه ارائه خدمات الکترونیک قضایی
- اطلاع‌رسانی پرونده
- اطلاع از آخرین وضعیت پرونده
- رویت خلاصه موضوعات پرونده
- مشاهده روند کار پرونده
- مشاهده ردیف‌های فرعی پرونده
- رویت آخرین موضوع پرونده (عنوان خواسته / اتهام)
- ارائه مدارک و مستندات پرونده